Wiring ( 1 - 1 ) Natural of Electricity

        Nature Of Electricity  လျှပ်စစ်ဓါတ်အကြောင်း

မိမိတို့ပါတ်ဝန်းကျင်ရှိ အရာဝတ္ထုမှန်သမျှကို Molecule ( မော်လီကျူး ) များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပါတယ်။ ယင်း မော်လီကျူးများအား ထပ်မံ၍ Atom ဖြင့်ထပ်ခွဲထားပြန်ပါသေးတယ်။ ၎င်း Atom ကိုမှာမှ အသေးငယ်ဆုံး အပိုင်းအဖြစ် Proton Neutron နှင့် Electron ဟူ၍ အပိုင်း ၃ ပိုင်းထပ်ခွဲထားပါတယ်။ အများသိပြီးကြတဲ့အတိုင်း Proton ပရိုတွန်သည် အဖိုဓါတ်ဆောင်သည် Neutron သည် အဖိုလည်းမဟုတ် အမလည်းမဟုတ် ကြားနေဖြစ်၍ Electron သည် အမဓါတ်ဆောင်သည် ။

            

           Niels Henrik David Bohr နေးလ် ဟိန်းရစ်ချ် ဒေးဗစ် ဗွန် ဒိန်းမတ်ချ် နိုင်ငံသား ရူပဗေဒပညာရှင်ဖြစ်ပြီး 7 , October 1885 တွင် ကိုဗင်ဟေဂင်မြို့တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး 18, November 1962 အသက် ၇၇ နှစ်တွင်ကွယ်လွန်ခဲ့သည် သူသည် Atom ၏ အတွင်းပိုင်း Electron လှည့်ပါတ်နေမှု့များကို အကောင်းဆုံး သက်သေပြနိုင်ခဲ့သူဖြစ်ပေသည်။

ယင်းတို့ တည်ဆောက်ထားပုံမှာ အလည်တွင် ဝတ်ဆံအဖြစ် ပရိုတွန် နှင့် နူထရွန်က ပူးကပ်စွာစုစည်း တည်နေပြီး အရာဝတ္ထု၏ မူရင်းပုံသဏ္ဍန် မပျက်အောင်ထိန်းသိမ်းထား၍ အီလက်ထရွန်ကမူ ဘေးမှနေပြိး သက်ဆိုင်ရာလမ်းကြောင်းများဖြင့် ( Orbits = လမ်းကြောင်း ) အသီးသီး လျှင်မြန်သော အရှိန်ဖြင့် လည်ပါတ်လျက်ရှိကြပါတယ် Electron များလှည့်ပါတ်နေပုံမှာ နေကို ဗဟိုပြု၍ ကျန်ဂြိုလ်များ လှည့်ပါတ်နေခြင်းဖြင့် တူညီပြီး လက်ယာရစ် လှည့်ပါတ်နေခြင်းဖြစ်ပါသည်။

Electron များသည် Nuclear  နူယူကလီးယပ် ( ပရိုတွန် နှင့် နူထရွန် ပေါင်းထားခြင်းကို ခေါ်သည် ) ကို ဝိုင်းရံလှည့်ပါတ်သည့်အခါ သတ်မှတ်လမ်းကြောင်း အသီးသီးတွင် သတ်မှတ် အရေအတွတ်အတိုင်း တိတိကျကျလည်ပါတ်ကြသည်။ သို့သော် အပြင်ဘက်အကျဆုံး လမ်းကြောင်း ( Outer Most Orbit ) တွင် လှည့်ပါတ်နေသော Electron များကတော့ နူယူကလီးယား နှင့်ဝေး၍ ဆွဲငင်အားပျော့ပေသည် ထိုသို့ ဆွဲအားပျော့သော Electron များသည် သတ်မှတ်လမ်းကြောင်းအတိုင်း လှည့်ပါတ်ခြင်းမရှိတောပဲ   Free Electron ဖြစ်လာကြသည်။ Free Electron သည် လျှပ်စစ်လုပ်ငန်းအတွတ် အလွန်ရေးကြီးသော အစိတ်အပိုင်းပင်ဖြစ်သည်။

လျှပ်စစ်ဓါတ်ဆိုသည်မှာ Energy စွမ်းအင်တမျိုးသာ ဖြစ်ပြီး ၎င်း လျှပ်စစ်ကိုပင် ၂ မျိုးခွဲခြားထားပေသေးသည် 

၁ . တည်ငြိမ်လျှပ်စစ် ( Static Electricity = စတက်တစ် အီလက်ထရစ် စီးတီး  )။

၂. လှုပ်ရှား လျှပ်စစ် ( Dynamic Electricity Or Current Electricity  = ဒိုင်းနမစ် အီလထရစ် စီတီး သို့မဟုတ် ကားရန့် အီလက်ထရစ် စီးတီး ) ဟုဖြစ်ပေသည်။ 

Atom တခု၏ အတွင်းပိုင်းဖွဲ့စည်းပုံကိုမြင်ရမှာဖြစ်ပါသည်။

တည်ညိမ်လျှပ်စစ် (Static Electricity)

            တည်ငြိမ်လျှပ်စစ်သည် ရှိသော်လည်း သုံးမရပေ ဝါယာကြီးနှစ်ဘက် ချိတ်ထားနိုင်လျှင် ချိတ်ထား၍ ရသော်လည်း မည်သည့်လျှပ်စစ်မျှမထွတ်သေးချေ သုံးမရသော်လည်း အန္တရယ်ပေးနိုင်သည့် စာရင်းတွင် ထိပ်ဆုံးမှ ပါဝင်နေချေသည် အဘယ်ကြောင့်နည်း ပွတ်တိုက်မှု့ကြောင့် ရုတ်တရက် လျှပ်စစ်ထွတ်လာသောကြောင့်ဖြစ်သည် ယင်းလျှပ်စစ်သည် ထွတ်လာသောအခါ Spark အမှုန်အမွှားပုံစံဖြင့် ထွတ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်ပေသည် ဥပမာ ဆီဖြည့်စဉ် ပွတ်တိုက်မှု့ကြောင့် မီးပွားထွတ်ခြင်းသည် ယင်းတည်ငြိမ်လျှပ်စစ်ကြောင့်ဖြစ်ပြီး မီးလောင်ပေါက်ကွဲနိုင်ပေသည် မိုးကြိုး ပစ်ခြင်းသည်လည်း တည်ငြိမ်လျှပ်စစ်ပင် ဖြစ်ပေသည်။  

ပွတ်တိုက်မှု့အား၏ တည်ငြိမ်လျှပ်စစ်အစွမ်းကို မြင်ရစဉ်

            မိမိတို့ငယ်စဉ်အခါက ပေတံကို ခေါင်းရှိဆံပင်နှင့် သို့မဟုတ် အဝတ်စဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွတ်တိုက်လိုက်ပြီးသောအခါ သေးငယ်သောစက္ကူစများကို ပေတံမှ ဆွဲငင်နိုင်ခြင်း ၊ ဆံပင်များထောင်လာခြင်းတို့ကို ကိုယ်တိုင်လက်တွေ့ စမ်းသပ်ဖူးကြသော်လည်း တည်ညိမ်လျှပ်စစ်အစွမ်းကိုမူ မသိခဲ့ကြပေ။ 

တည်ငြိမ်လျှပ်စစ်ကြောင့် ဆီတိုင်ကီမီးလောင်မှု့မဖြစ်စေရန် ကားကို Earth ချထားစဉ်

တည်ငြိမ်လျှပ်စစ်ကြောင့် ရဟတ်ယာဉ်ပန်ကာအဖျားတွင် မီးပွင့်မီးပွားများကို တွေ့မြင်ရစဉ်

        မိုးကြိုးပစ်ခြင်း လျှပ်စီးလက်ခြင်းသည် လည်း ပြင်းထန်သော တည်ငြိမ်လျှပ်စစ်ကြောင့်ပင်ဖြစ်ပေသည်။ 

ယင်းသည် AC လည်း မဟုတ် DC လည်း မဟုတ်ပဲ Spark = စပါတ်ခ် လျှပ်စစ် အမှုန်အမွှားများသာဖြစ်ပေသည် 

နမူနာအနေဖြင့် ကားဆိုင်ကယ် ပလပ်များ မီးကူးနေခြင်းနှင့် ပုံစံတူသည်။

လှုပ်ရှားလျှပ်စစ် (Dynamic Electricity Or Current Electricity)

လှုပ်ရှားလျှပ်စစ် (Dynamic Electricity Or Current Electricity) သည် ရေကဲ့သို့ အစဉ်အမြဲစီးဆင်းနေသော လှုပ်ရှားစစ်အမျိုးအစားဖြစ်သည် ဝါယာကြီးတဘက်မှ တဘက်သို့ အပြန်အလှန်စီးဆင်းနေခြင်း AC Alternating Current ကဲ့သို့၎င်း တဘက်တည်းသို့ တည်ငြိမ်စွာ စီးဆင်းနေခြင်း DC Direct Current ကဲ့သို့၎င်း စီးဆင်းနေခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

လျှပ်ရှားလျှပ်စစ်၏ အခြေခံဆားကစ်ပါတ်လမ်း