Electronic Basic ( 2 - 2 ) DC Capacitor

DC Capacitor ဆိုသည်မှာ အဖိုအမ သတ်မှတ်ချက် တိတိကျကျရှိပေသည်။ အကယ်၍များ ဆားကစ်ပါတ်လမ်းတွင် အဖိုအမ မှားတပ်မိပါက ဦးစွာ ကပယ်စီတာသည် ပူလာမည် အပူငွေ့များထွက်လာပြီး အချိန်မတိုင်မှီအတွင်းမှာပင် ပျက်စီးသွား မှာလည်းဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် မှန်မှန်ကန်ကန် တပ်ဆင်ပေးရန် လွန်စွာအရေးကြီးလှပါသည်။ DC Capacitor များတွင် အဖိုအမ ရှာဖွေခြင်းမှာ မခက်ခဲပေ။ ကပယ်စီတာ ကိုယ်ထည်ပေါ်တွင် အဖြူရောင် အရစ်တခုကို လွယ်လွယ်ကူကူ မြင်တွေ့ရမှာဖြစ်ပြီး ထိုအရစ်နှင့် အနီးဆုံးခြေထောက်မှာ အမဖြစ်ပြီး အမခြေထောက်နှင့် ဆန်ကျင့်ဘက်ခြေထောက်မှာ အဖိုခြေထောက်ဖြစ်ပါသည်။ ထို့အပြင် ကပယ်စီတာ၏ ကိုယ်ထည်ပေါ်တွင် Capacitance တန်ဖိုး နှင့် Voltage Rating တန်ဖိုးကို တခါတည်း ပုံနှိပ် ဖော်ပြထား သဖြင့်တန်ဖိုးအား လွယ်ကူစွာဖတ်ရှု့နိုင်ပါသည်။

မျိုးပုံစံမတူသော Capacitor မျိုးစုံကို မြင်တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါသည်။

            အခြေခံအားဖြင့် Capacitor နှင့် ပါတ်သက်ပြီးမှတ်ရန် (၂) ချက်မှာ

1.     Farad တန်ဖိုးကို ဖတ်ရှု့တတ်ရပါမည်။

2.     Voltage Rating တန်ဖိုးကို ဖတ်ရှု့တတ်ရပါမည်။

သတိပြုပြီးမှတ်ရန်အချက်မှာ ကပယ်စီတာ၏ ဗို့အားတန်ဖိုးသည် ဆားကစ်ပါတ်လမ်းတွင် ပေးသွင်းအသုံးပြုမည့် ဗို့အား တန်ဖိုးထက် နှစ်ဆ တပ်ဆင်အသုံးပြုရမှာဖြစ်ပါသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ - ဆားကစ်ပါတ်လမ်းတွင် ၁၂ ဗို့ပေးသွင်းမည်ဆိုပါက ကပယ်စီတာ၏ ဗို့အား တန်ဖိုးသည် (Voltage Rating) ၂၄ ဗို့ ကပယ်စီတာကို အသုံးပြုရမှာ ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် ဈေးကွက်အတွင်း ၂၄ ဗို့ ကပယ်စီတာ ဆိုသည်မှာမရှိပါ။ ထို့ကြောင့် အနီးဆုံး Voltage Rating 25V Capacitor ကိုတပ်ဆင် အသုံးပြုရမှာဖြစ်ပါသည်။ အဘယ်ကြောင့် ဆားကစ်ပါတ်လမ်း၏ ပေးသွင်းဗို့အားထက်  နှစ်ဆဗို့အား တန်ဖိုးရှိသည့် ကပယ်စီတာကို တပ်ဆင်အသုံးပြုရခြင်းမှာ အကြောင်းရှိပါသည်။ ရှင်းပြပါမည်။

Voltage Spike 

            Voltage Spike ဟုခေါ်ဆိုသည့် လျှပ်စစ်ဆူးချွန် ပြဿနာကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။ နေအိမ်များတွင် လျှပ်စစ်မိတ်ဆွေများ အနေဖြင့် မီးဖွင့်ရန်ဖြစ်စေ အခြားလျှပ်စစ်ပစ္စည်းများ အသုံးပြုရန်ဖြစ်စေ ခလုပ်များကို ဖွင့်ဘူးမည်သာဖြစ်ပါသည်။ ထိုအခါ ခလုပ်အတွင်းထဲတွင် မီးပွင့်မီးပွားလေးများ ပန်းထွက်တတ်သည်ကို ရံဖန်ရံခါ မြင်ဘူးပါလိမ့်မည်။ ယင်းအဖြစ်အပျက်သည် Voltage Spike ဖြစ်ပါသည်။ ထိုမီးပွင့်မီးပွားများ ဖြာထွက်မှု့ကြောင့် လျှပ်စစ်ပါတ်လမ်းအတွင်း ဓါတ်အားအစုန်နေရာတွင် မူလဗိုအားထက် ၂ ဆခန့် မြင့်တက်သွားလေ့ရှိပါသည် ။ ဉပမာ ၂၂၀ ဗို့အားပေးပတ်လမ်းတွင် Voltage Spike ကြောင့် ဗို့အား ၄၀၀ နီးပါးခန့်အထိ ဆောင့်တက်သွားတတ်ပါသည်။

     သို့သော် ယင်းကဲ့သို့ Voltage Spike အချိန်လေးသည် အလွန်တိုတောင်းသော အချိန်လေး ဖြစ်ပြီး တစက္ကန့်၏ ၁၀၀၀ တပုံခန့်ပင် တိုတောင်းတတ်သော်လည်း Electronic Circuit များကို တိုက်ဖျက်ပစ်သွားနိုင်လောက်အောင် စွမ်းပါကား ကြီးမားလှပါသည်။ ထို့ကြောင့် Voltage Spike ကြောင့် Electronic Circuit များ မပျက်စီးအောင် အကာအကွယ်များဖြင့် အထူးစီမံထားရပါသည်။ ကပယ်စီတာများအား ကာကွယ်ရန်အတွက် ဆားကစ်ပါတ်လမ်း ဗို့အား၏ နှစ်ဆတန်ဖိုး ရှိသော ကပယ်စီတာတပ်ထားလိုက်လျှင် လျှပ်စစ်ဆူးချွန်အား ကာကွယ်ပြီး ဖြစ်နေပါပြီ။

50 V / 2200 µF ဟု Farad တန်ဖိုး နှင့် Voltage Rating တန်ဖိုး နှစ်မျိုးလုံးကို ဖော်ပြထားသော ကပယ်စီတာ တလုံးအား မြင်တွေ့ရစဉ်။ ကိုယ်ထည်ပေါ်တွင် အဖြူရစ်တကြောင်းကို တွေ့မြင်ရမှာဖြစ်ပြီး၊ ထိုအဖြူ အရစ်အကြောင်းမှာ အနုတ်ဘက်ကို ကိုယ်စားပြုပြီး အဖြူရစ်နှင့် အနီးဆုံး ခြေထောက်မှာ အနုတ်ဖြစ်ပါသည်။ အနုတ်ခြေထောက် သည် အနည်းငယ် တိုပြီး၊ အပေါင်း ခြေထောက်သည် အနည်းငယ် ရှည်ပါသည်။

16 V / 220 µF ဟု Farad တန်ဖိုး နှင့် Voltage Rating တန်ဖိုး နှစ်မျိုးလုံးကို ဖော်ပြထားသော ကပယ်စီတာ တလုံးအား မြင်တွေ့ရစဉ်။ ကိုယ်ထည်ပေါ်တွင် အဖြူရစ်တကြောင်းကို တွေ့မြင်ရမှာဖြစ်ပြီး၊ ထိုအဖြူ အရစ်အကြောင်းမှာ အနုတ်ဘက်ကို ကိုယ်စားပြုပြီး အဖြူရစ်နှင့် အနီးဆုံး ခြေထောက်မှာ အနုတ်ဖြစ်ပါသည်။ အနုတ်ခြေထောက် သည် အနည်းငယ် တိုပြီး၊ အပေါင်း ခြေထောက်သည် အနည်းငယ် ရှည်ပါသည်။

50V / 1 µF ဟု Farad တန်ဖိုး နှင့် Voltage Rating တန်ဖိုး နှစ်မျိုးလုံးကို ဖော်ပြထားသော ကပယ်စီတာ တလုံးအား မြင်တွေ့ရစဉ်။

ပုံသဏ္ဉာန် ကွဲပြားသော ကပယ်စီတာ မျိုးစုံအား မြင်တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါသည်။

ကပယ်စီတာများ ပျက်စီးနေပါက သိသာ လွယ်ပါသည်။ ခေါင်းပွင့်နေခြင်း ဖင်စူနေခြင်း သိပ်ဆိုးရွားပါက ပြုတ်ထွက်နေခြင်း တို့ဖြင့် မြင်တွေ့ နိုင်ပါသည်။ ကပယ်စီတာများ ပျက်စီးခြင်း အကြောင်းတရားမှာ အမျိုးမျိုးဖြစ်နိုင်ပါသည်။ သက်တမ်းကုန်ခြင်း ၊ ဗို့အား များများ ဆောင့်ဝင်ခြင်း ၊ ဒိုင်အုပ် Short ကျသဖြင့် AC ဝင်လာပြီး ဒီစီ ကပယ်စီတာ ပျက်ခြင်း၊ လမ်းကြောင်း နေရာတခုခုတွင် Short ဖြစ်ခြင်းကြောင့် Ampere အလွန်အမင်း မြင့်တက်လာပြီး ကပယ်စီတာ ပျက်စီးနိုင်စေခြင်း တို့အမျိုးမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ တခါတရံ ကပယ်စီတာ တွင် အိမ်မြှောင်ကပ်ပြီး ပျက်စီးသွားခြင်းမျိုး လည်းရှိတတ်ပါသေးသည်။

မည်သည့် အကြောင်းဖြင့် ပျက်စီးသည်ဖြစ်ပါစေ။ ကပယ်စီတာများ ပျက်စီးခြင်းတွင် အဓိကအားဖြင့် ပြစ်ချက် တမျိုးသာ ပျက်စီးသည်သာများပါသည်။ ယင်းမှာ Short ဖြစ်ပါသည်။ Short ဖြစ်နေသော လမ်းကြောင်းတွင် Power Supply စက်ဖြင့် Short ရှာပါက Power Supply စက်တွင် Ampere တက်နေမှာဖြစ်ပြီး မည်သည့် ပစ္စည်းပျက် နေသနည်းကို လက်ဖြင့် အသာအယာ လိုက်စမ်းပါက အပူလွန်နေသော ပစ္စည်းသည် Short ဖြစ်နေသော ပစ္စည်းသာလျှင်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုနည်းဖြင့် Short ရှာတတ်ကြပါသည်။

                 ဆားကစ်များ Short ရှာရာတွင် အလွန်အသုံးဝင်သည့် 30V 5A Power Supply စက်တလုံးကို မြင်တွေ့ရမှာဖြစ်ပါသည်။ တခါတရံ Short ရှိမှန်း သိနေသော်လည်း Short ရှာရခက်နေတတ်သည့် စက်များကိုလည်း ကြုံခဲ့ဘူးပါသည်။ ထိုအခါတွင် Short ရှာမနေတော့ပဲ စက်ပြင်ဆရာများ Short တွန်းစက်ဟု အလွယ်ခေါ်သည့် 60A 50 V အထိ ထုတ်လွှတ်ပေးနိုင်သည့် Power Supply စက်ကြီးများဖြင့် ဗို့နည်းနည်း ခြင်းတင်ပေးခြင်း Ampere နည်းနည်းစီတင်ပေးခြင်းဖြင့် Short တွန်းခြင်း လုပ်ငန်းကို ဆောင်ရွက်ကြပါသည်။ ထိုအခါ ပျက်စီးပြီး Short ကျနေသော ပစ္စည်းသည် Ampere တောင့်တင်းလာသည့် ဒဏ်ကို မခံနိုင်တော့ပဲ မီးလောင် ပျက်စီးသွားသည်ကို မျက်မြင်တွေ့မြင်ရမှာ ဖြစ်ပြီး ချက်ခြင်းပင် Short ပျောက်သွားပါတော့သည်။

အောက်တွင် Short တွန်းစက်ဟု အလွယ်ခေါ်သည့် Amperer တောင့်တင်းသည့် ဝပ်စွမ်းအားများသည့် PSU တလုံးပုံ

       အထက်ပါ Short တွန်းစက်ကဲ့သို့ Power Supply စက်ကြီးများကို မိမိတို့ အနေဖြင့် ဆားဗစ် ပြုလုပ်သည့်အခါ Short တွန်းခြင်း လုပ်ငန်းလည်း လုပ်ဆောင်သကဲ့သို့ တခါတရံတွင်လည်း 51.2V Battery ကြီးများ အားသွင်းခြင်း ၊ BMS Lock ကျသွားသည့် Battery ကြီးများအား BMS ပြန်နိုးပေးခြင်းဖြင့်လည်း ဝန်ဆောင်မှု့ပေးသည့် လုပ်ငန်းလုပ်ဆောင် ပါသေးသည်။